İş kazası tazminat davası, iş kazası geçiren işçinin veya işçinin yakınlarının açabileceği maddi tazminat davası ve manevi tazminat davasını ifade eder. Yine olayın özelliğine göre sorumlular hakkında ceza davası da açılabilir.
İş kazası tazminat davasında bir çok aşama ve uğraşılması gereken bir çok süreç söz konusudur. Davanın açılmasından, rapor alınmasına, bilirkişi raporlarından davanın ıslahına ve tahsilat aşamasına kadar çok sayıda iş avukat tarafından yapılmaktadır.
İş Kazası Sayılan Durumlar Nelerdir?
- İşçinin iş yerinde bulunduğu sırada;
- işveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla;
- işçinin işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmak için geçen zamanlarda;
- işçinin işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere götürülüp getirilmesi sırasındaki hal ve durumların birinde meydana gelen ve işçiyi hemen veya sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaya iş kazası denir.
İşveren, koruma önlemini almamış veya yasal yükümlülüklerini yerine getirmemiş ve bundan dolayı işçi zarara uğramışsa işveren bu zararı tazmin etmek zorundadır. İşveren, iş yerinde, işçinin iş sağlığını ve güvenliğini sağlamak zorundadır.
Bir işçinin en temel hakkı, hayat, sağlık ve beden bütünlüğünün korunmasıdır. İşveren bu en temel hakların korunması için gereken her türlü önlemi almakla yükümlü tutulmuştur.
İş mahkemesinde işçi tarafından işveren aleyhine açılan maddi ve manevi iş kazası tazminat davası ile ölüm meydana gelmişse destekten yoksun kalma tazminatının konusu hep bu iş kazası olmaktadır.
İş Kazası Tazminat Davası Nerede ve Hangi Mahkemede Açılır?
İş kazası nedeniyle dava, işverenin ikametgahı mahkemesinde yahut işin yapıldığı yer mahkemesinde, iş kazasının olduğu yer iş mahkemesinde açılabilir.
İş Kazası Tazminat Davasını Kim Açabilir ?
İş kazası tazminat davası kural olarak bu davaları zarar gören kişi açabileceği gibi, kaza sonucu ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişi veya kişiler tarafından açılabilir.
Manevi tazminat davasını sadece cismani zarara uğrayan kişiler açabilmektedir. Kişi bu davayı açmadan ölmüşse dava açma hakkı mirasçılara geçmez. Ancak kişi dava açmış ve sonra ölmüşse mirasçıları bu davayı takip edebilirler. İşçi iş kazası neticesinde hayatını kaybetmişse bu takdirde ilgililer kendi açılarından manevi tazminat talepli dava açabilirler.
İş Kazası Tazminat Davası Kime Karşı Açılır?
İş kazası tazminat davası, kazanın meydana gelmesine sebep olan veya olanlara yöneltilir.
Asıl olan önlem alma görevini yerine getirmeyen ve tam kusurlu olan kişiye husumet yöneltilmesidir.
Bu kişi veya kişiler işveren,işverenin çalıştırdığı kişi veya aracı olan kişi olabilir.
Zarara uğrayan işçi tüm zararının tazminini bütün sorumlulardan birlikte veya sorumlulardan her birinden ayrı ayrı ya da bunlardan sadece birinden müteselsil sorumluluk sebebiyle isteyebilir.
İş Kazası Tazminat Davası Ne Zamana Kadar Açılabilir?
İş kazası tazminat davası 10 yıllık zaman aşımı süresine tabidir. Kural olarak zaman aşımı başlangıç tarihi kaza tarihidir. Eğer kaza, maluliyet artışı şeklinde artışlar göstermekteyse ortada yeni bir maluliyet surumu vardır ve bu artış tarihi de artışa ilişkin dava için zaman aşımı başlangıç tarihi olur.
İş Kazası Tazminat Davasında Neler Talep Edilebilir?
İş kazasına uğrayan işçinin veya işçinin ölümü halinde onun hak sahiplerinin kaza nedeniyle açacakları iş kazası tazminat davası , SGK tarafından sağlanan haklar ve menfaatler dışındaki zararların ödetilmesi için açılır.
Bunlar maddi ve manevi zararlardır.
Maddi zararlar:
- Tedavi giderleri,
- Çalışamamaktan doğan zarar,
- Daimi iş görememezlik halinde ileride uğrayacağı zarar ve kaybı;
- İşçinin kaza sonucunda ölümü halinde ise hak sahipleri destekten yoksunluk ile
- Manevi üzüntülerinin dindirilmesine yönelik manevi tazminat talep edebilirler.
İş kazası nedeniyle işverenin hukuki ve cezai sorumluluğu
İş kazası, işverenin işçiyi gözetme borcunu yerine getirmemesi nedeni ile ortaya çıkmış olabilir. Bu durumda iş kazası ve meslek hastalıklarından işverenin özel hukuk ve ceza hukuku yönlerinden sorumluluğu söz konusu olabilir.
İşveren iş kazasının olmaması için sadece mevzuatta yer alan önlemlerin alınması ile yetinemez, mevzuatta öngörülmemiş ancak bilimsel ve teknolojik gelişmelerin gerekli kıldığı diğer iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini de alması gerekeceği Yargıtay kararlarında da yer almaktadır.
İş kazası nedeniyle işveren tazminat öder
İşveren, iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmaması sonucunda iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan işçiye veya bu nedenle yaşamını yitiren işçinin desteğinden yoksun kalanlara maddi ve manevi tazminat ödemek zorunda kalabilir.
İş Kazası halinde işçiye SGK yardımı:
İş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle zarar gören işçinin sigortalı olması halinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca kendisine gerekli sağlık yardımları yapılır. (5510 sayılı Kanun madde 63)
Yine bu işçiye, geçici ve sürekli iş göremezlik ödenekleri de bağlanması kabul edilmiştir. (5510 sayılı Kanun madde 18-19)
İş kazası nedeniyle SGK, manevi tazminat ödemez:
İş kazası nedeniyle SGK, zarara uğrayan işçinin veya desteğinden yoksun kalanların manevi zararlarını karşılayacak herhangi bir ödeme yapılmaz.
İş kazası tazminat davası sonucunda zarara uğrayan işçi veya destek yoksun kalan yakınları SGK tarafından karşılanmayan zararları için işverene dava açma hakkına sahiptir.
SGK, işçiye ve hak sahiplerine yaptığı ödemeleri işçiyi gözetme borcunu kusuruyla yerine getirmeyen işverene rücu edebilir.
İş kazasında hakların zaman aşımı süresi:
Bir diğer yandan, 5510 sayılı Kanundan doğan haklar 5 yıl içindezaman aşımına uğrar.
Kanunun 97. maddesine göre iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hak kazanılan gelir ve aylıkların hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmemesi halinde zaman aşımına uğrayacağı kurala bağlanmıştır.
Buna karşılık işverenin gözetme borcuna aykırı davranışından doğan tazminat davası için 10 yıllık zaman aşımı belirlenmiştir. Buna göre, yasal süre içinde SGK’ ya başvurmamış işçi maddi ve manevi tüm zararlarını işverenden talep edebilecektir.
Hakları almak için takip edilmesi gereken sıra:
İş kazası nedeniyle işçi veya hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat haklarını almak için öncelikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurmaları ve mahkemenin tazminata hükmetmeden önce bu başvurunun sonucunun beklenilmesi gerekir.
İş kazası tazminat davası nedeniyle işverenin sorumlu tutulabilmesinin şartları:
İş kazası tazminat davası nedeniyle işverenin tazmin sorumluluğunun doğması için her şeyden önce;
- Bir kazanın olması,
- Bu kazanın bir iş kazası niteliğinde olması,
- İşverenin kusurlu olması,
- İş kazası sonucunda bedensel veya ruhsal bir zararın ya da ölümün ortaya çıkması,
- Ve uygun illiyet bağının bulunması gerekir.
İşçi, işverenin gözetme borcuna aykırı davranışı sonucunda meydana gelen iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle uğradığı bedensel zararlarının tazminini talep edebilir (Maddi tazminat) Bunun yanında işçi, koşulları varsa ayrıca manevi tazminat davası da açabilir.
İşverenin gözetme borcuna aykırı davranması sonucunda iş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan işçinin ölümü halinde desteğinden yoksun kalanlar da tazminat talebinde bulunabilirler. Buna destekten yoksun kalma tazminatı adı verilir.
